23 NİSAN 1920’DEN SÖZLER VE GÖRÜNTÜLER

 

23 Nisan 1920’de TBMM’nin açılmasını, yüzyıllar süren esaretin bitmesi ve halkın kendi kaderini, temsilciler aracılığıyla eline alması olarak öğrendik, bildik.

Bu bilginin sağlamasını yapmak için Kılavuz Kirpi’nin mütevazı sayfaları yeterli değil elbette ama özellikle bu bayram ecdada dönüp bir bakmak gerek. 23 Nisan ruhunun çocuklara renkli giysiler kuşandırmaktan daha derin, daha köklü bir anlamı var. Hatırlamanın vaktidir…

 

İşte tarihi vesikalarda 23 Nisan 1920.

 

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNİN AÇILIŞINA DOĞRU

Her çeşit hazırlıklar tamamlandı. Türk Milletinin tarihinde yeni bir devir açılıyordu, özgürlüğün kazanılması Meclisle olacaktı. 23 Nisan’da Ankara gerçekten tarihî bir olaya hem şahit oluyor hem de sahne oluyordu.

Bütün bu olaylar harikalarla dolu olan tarihimizde milletin yaşa­maya verdiği önemin ve özgürlük tutkusunun bir delilidir.

Bugün millet tehlikeler sağanağına tutulan ve yok edilmek istenen varlığını kurtarmak için Meclisini açıyordu.

Millet Meclisinin Ulus Meydanındaki ittihat ve Terakki Kulübü binasında açılmasına karar verildi.

23 Nisan 1920’de Meclisin açılışını bizzat gören o günkü gazeteci, tarihçi E. Behnan Şapolyo şöyle diyor: (1)

«Bina henüz tamamlanmamıştı. Kiremitleri bile döşenmemişti. Pek çok noksanları vardı. Kiremit yetmedi. Ankaralılar kendi çatılarından kucak kucak kiremit taşıyarak çatıyı kapattılar. Bu manzara çok anlam­lıdır.

Mecliste mebusların oturacağı sıra bile yoktu. Ankara Muallim Mektebinin tatbikat okuluna ait sıralar getirildi. O tarihte Ankara’da elektrik de yoktu. Kahvelerin birinden alınan petrol lambası asılarak aydınlatma sorunu da halledildi. Salonun koridoruna mebusların su içmesi için üç küp konuldu, üzerlerine maşrapa bırakıldı. Sokağa bakan ilk oda da Riyaset (Başkanlık) odası yapıldı. Daha sonra meşhur Hattat Hulusi Efendinin yazdığı «Hâkimiyet Milletindir» tabelâsı kürsünün arkasına asıldı.»

 

(1) ŞAPOLYO, Enver Behnan. Mustafa Kemal ve Birinci Büyük Mil­let Meclisi Tarihçesi. Ankara. 1969.

BÜYÜK MİLLET MECLİSİNİN AÇILIŞI

Bütün bu hazırlıklar tamamlandıktan sonra Millet Meclisinin açılış merasimi başladı. Açılışı haftada iki defa çıkan Millî Mücadelenin yayın organı 28 Nisan 1336 (1920 Çarşamba) günkü Hâkimiyeti Milliye Gaze­tesinden izleyelim.

«Bir ay zarfında ve fevkalâde bir surette icra kılınan intihabat neti­cesinde teayyün eden mebuslar peyderpey Ankara’da toplanıyorlar, işgal ve esaret altına geçen ve dehşetli bir tazyik altına alınan İstanbul’dan kaçabilen diğer mebuslar dahi yine Ankara’da onlara iltihak ediyorlardı.

Nihayet Büyük Millet Meclisinin 23 Nisan Cuma günü küşad edil­mesi karargîr olarak o gün mebusanı kîram ile beraber küçük büyük bilumum memurini hükümet ve eşrafı ahali-i memleket Hacı Bayramı

Velî Camii Şerifinde toplanmaya müsaraat bir cemaati kübrâ ile cuma namazının edasından sonra önde lihye-i saadet (sakalı şerîf) ve sancâk-ı şerifi hamil bir heyet-i ulemâ ve meşayih, tekbir ve tehlîller ile Kulübü mü’minîne ruhanî feyizler saçtıkları halde alay ile Büyük Millet Meclisi dairesine muvasalat olunmuştur.

Meclisi âlinin kapısında beliğ bir dua ile kurbanlar zebhini müteakip herkes içeriye dahil olmuş ve lihye-i saadet ile sancak-ı şerîf kemalî ihtiram ile kürsi-i riyaset üzerine vaz olunarak zaten cami-i şerifte baş­lamış olan hatmi Kur’an ile Buhari-i Şerîf kıraatinin son kısımları teyemmünen orada ikmal edilmiş ve bunu da hal ve zamanın muktezasma tama­men mutabık bir duayı müteakip Reis-i Sin (en yaşlı üye) Sinop Me­busu Şerif Bey riyaset mevkiine çıkmasıyla Büyük Millet Meclisi açıl­mıştır.»

Yukarıda belirtildiği gibi 23 Nisan 1920 tarihinde Büyük Millet Meclisi Cuma günü saat 13.45’te bu şekilde açıldı. Mecliste 337 milletvekili bulunması gerekirken ilk toplantıya 115 kişi katılabilmişti.

Meclisin açılışı en yaşlı üye sıfatıyla Sinop Mebusu Şerif Beyin açış konuşmasıyla oldu.

Metnin kaynağı

 

 

 

 

 

Author: Beril Cansever Devlet

[yazar] [ara sıra çevirmen] [çeyrek asırdır eğitimci]

Share This Post On

Submit a Comment

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Share This