İktidarını kaybetme korkusu tüm yaşlıların içinde mevcut olsa gerek. Çünkü siyasal ve ekonomik gücü olmayan yaşlıları evlatları bile pek aramaz. Belki de bu korku yaşlı yöneticileri koltuğa yapışmaya yönlendiriyor. 69 yaşına gelen Putin, kişilerin 70 yaşından sonra da Devlet Başkanı seçilmesini mümkün kılan bir kanun teklifini gündeme getirdi. Çevresindeki siyasiler de koltuklarını kaybetme endişesinde olduklarından lehte oy vereceklerdir.
Öte yandan Rusya parlamentosunun alt meclisi Devlet Duma’sı Aleksey Navalnıy’ı “hain” ilan etti.
44 yaşındaki Navalnıy yıllardır Putin rejimi ve yolsuzlukları ile mücadele ediyor. Bu yüzden birkaç defa mahkûm edilip hapislere atıldı. En son geçen yıl Noviçok adlı, Sovyet döneminde icat edilen öldürücü bir müstahzarla zehirlendi. Almanya Berlin’de tedavi edilip ölümden döndü. Onu zehirleyenler “nasılsa kurtulamaz” diye düşündüklerinden Berlin’e gitmesine izin vermişlerdir. Navalnıy kendisine kahraman denilecek kadar cesurmuş. Çünkü resmi makamların “dönersen tutuklarız” tehditlerine rağmen memleketine döndü. Döner dönmez de tutuklandı. Anlaşılan Putin onun muhalefetinden gerçekten korkuyormuş.
Bilhassa bir yıldan fazla süren pandemi insanları işsiz-güçsüz, gelirsiz, umutsuz bırakmakla kalmadı, devlet liderlerinin Covid-19 virüsüne karşı mücadelede pek beceriksiz olduklarını da gösterdi. İnsanlar yeni arayışlar içine girdiler. Liderler pandeminin başında vurdumduymaz davrandılar. Bir kısım insanı da inandırdılar. Okulları kapadılar ama ibadethaneleri açık bıraktılar. Lenin’in tabiri ile “din afyonunu” kullanmayı tercih ettiler.
Joe Biden Anayasa kitabına değil de İncil’e el basarak Anayasaya sadık kalacağına dair yemin etti. Bir zamanların Komünist Putin’i dini merasimlerin hiç birini kaçırmıyor. Buz gibi sulara dalarak haç çıkarıyor ve bu Rusya’nın bütün TV kanallarında gösteriliyor. Sözümona laik bir cumhuriyette…
Bütün bunlar halkların bir kısmını ikna etmiyor. Hemen her ülkede Korona dolayısıyla kısıtlamalara karşı protestolar oluyor. İnsanlardaki umutsuzluk siyasete de sıçradı. Eski ABD Devlet Başkanı Trump’ın telkini ile yüzlerce kişi Capitol’ü bastı. Rusya’da ise Navalnıy’ın tutuklanması bir çığ gibi, 90 küsur şehirde protestolara yol açtı.
Polis 300’den fazla reşit olmayan protestocuyu gözaltına aldıktan sonra ailelerine teslim etti. Sibirya’da birçok yerde -30C soğuğa rağmen protestoların olması, halkın bu rejimden ne kadar bıkmış olduğunun göstergesi diye algılıyoruz.
Kommersant 111 ve Business FM ise Navalnıy’ın vakfından aldığı bilgiye dayanarak 93 farklı şehirde eylemler yapıldığını duyurdu. Eylemler sırasında 52 gazetecinin gözaltına alındığı haberi geldi. Sokağa çıkanları yüzde 40’tan fazlasının protesto gösterilerine ilk defa katıldıkları belirtildi.
St. Petersburg’da polis tarafından karnına tekme atılan bir kadının hastaneye kaldırılması ve reanimasyon ünitesine alınması en fazla yankı yaratan olaylardan biri oldu.
Navalnıy’ın Putin’in Sarayı adlı YouTube videosunda, Gelencik’teki saraya 700 Euro değerinde tuvalet fırçası alındığının iddia edilmesi sonrası, tuvalet fırçası pek çok eylemci tarafından simge olarak kullanıldı.
Büyük gösteriler Moskova ile Peterburg’da oldu. Reuters haber ajansı Moskova’daki gösterilere 400 bin kişi katıldı haberine yer verdi. Yani insanlar soğuğa ve pandemiye bakmadan sokaklara çıkarak tepkilerini gösterme ihtiyacını hissetmiş. “Özgür Rusya” internet haber kanalı 2.500’den fazla kişinin de tutuklandığı bildirdi.
Navalnıy’ın çeşitli şehirlerdeki temsilcileri birbiri ardına tutuklanıyor. Tataristan’ın başkenti Kazan’daki şubenin yetkilisi Oleg Emelyanov, sosyolog İskender Yasaviev, gazeteci Anton Rayhştat ve bir hayli başka gazeteci de tutuklananlar arasında. Başkurdistan’ın başkenti Ufa’da Navalnıy şubesinin temsilcisi Liliya Çanişeva, gazeteci Ruslan Veliev de tutuklandı. İşgal edilmiş Kırım’da bile protesto gösterisi oldu.
Yabancı ülkelerde ise, orada yaşayan Rusya vatandaşları ve onları destekleyenler Rusya’da baskıyı durdurmaya ve siyasi mahkûmları serbest bırakmaya davet eden pankartlar taşıyarak Rus elçiliklerinin önünde gösteriler yaptılar. Navalnıy ile birlikte Tatar asıllı Matematikçi Azat Miftahov’un da bu pankartlarda adları vardı.
Azat Miftahov Moskova Devlet Üniversitesinde matematik asistanı idi. 18 Ocak 2021’da Putin’in “Birleşik Rusya” partisi ofisine saldırıda suçlanarak altı yıl çalışma kampına mahkûm edildi. İbreti âlem için uydurma bir suç ile bir gencin istikbalini yok etmekten beis duymadılar. Hele bu genç bir azınlık mensubu olursa daha da etkili olur dediler, şüphesiz.
Gösterilerin tek elden organize edilmediğinin, spontane olduğunun delili belki de kullanılan sloganlardan anlaşılabilir. Bütün sloganlar Putin ile ilgili idi: “İstifa et!”, “Burada biz yetkiliyiz”, “Utanmaz”, “Çar defol!”, “Hırsız Putin” vb.
Özetlemek gerekirse kimi liderler gibi Putin de baskı ve işkence ile bir sonuca varacağını düşünüyor. Aslında hiçbiri bıçağın ne zaman kemiğe dayanacağını tahmin edemiyor. Halkı şimdiye kadar ağızlarına bir parça bal çalarak, milli, dini duygularını okşayarak, bol bol (Trump’ın pek sevdiği sloganı) “yalan haber”lerle avutarak, dış düşmanlar icat ederek, aç kalmayacakları kadar maaşlar vererek bu güne kadar geldiler. Ancak bu taktikler tükenmişe benziyor. Dünya yeni liderler ve siyasi sistemler arayışına çoktan girdi. Acaba onlar bunun farkında mı?
