145 milyonluk Rusya Federasyonun tek adamı Vladimir Putin elindeki güçle yetinmeyip yeni bir darbe gerçekleştirdi. Başbakan Medvedev, Putin’in Halka Sesleniş konuşmasından sonra aniden istifa etti. Bu öyle beklenmedik ve hızlı olduk ki, bakanların hiçbirinin haberi olmadı, onlara tepeden istifa ettikleri bildirildi.
Siyasi yöneticiler, devlet memurları, siyasi yorumcular, gazeteciler ve halk için bu şok bir gelişme olarak algılanabilir. Ancak Kremlin’in politikası karışıklıklarla doludur ve genellikle önceden ne olacağı anlaşılmaz. Genel olarak, ekonomistler gibi siyasi yorumcular da olaylar olduktan sonra sebeplerini açıklamaya başlarlar. Çünkü iktidarın, bu örnekte tek adamın aklından neler geçtiğini bilmek zordur. 1990’lardan beri iş birliği yaptığı, hatta tandem başkanlığı paylaştığı Medvedev’i Putin harcadı mı? Bilinmez.
Putin yıllık konuşmasında yeni anayasa hazırlanacağını da ilan etti ve anında Anayasa değişiklikleri için çalışma grubunu oluşturdu. Sputnik’in haberine göre, çalışma grubunun başkanlığına, Rusya Federasyon Konseyi Anayasa Komitesi Başkanı Andrey Klişas, Duma Devlet İnşaatı ve Mevzuat Komitesi Başkanı Pavel Kraşeninnikov ve Rusya Bilimler Akademisi’nden Taliya Habriyeva atandı.
Putin’i bu kararı almaya ne yöneltti sorusuna şu gibi yorumlar yapıldı.
- 2021 Eylül’ünde Meclisin aşağı kanatı DUMA’ya seçimler yapılacak. Bundan önceki seçime de katılım ve iktidar partisi Birleşik Rusya’ya beklenen destek olmamıştı. 2021’de seçimleri muhalefet adaylarının kazanması varsayılmaktadır. Putin bunu engellemenin yollarını aramaktadır.
- Rusya ekonomisi durgunluk dönemindedir. Kırım’ı ilhakı ve Ukrayna’da Donbass bölgesinde ayrılıkçıları desteklediği için başta ABD olmak üzere AB ülkelerinin ambargosu söz konusudur. Dolaysıyla Rus bankaları dış kredi alamamaktadırlar. Bu ve askeri harcamaların fazlalığı halkın geçimini zorlaştırmıştır.
- Nüfus artışı olamamakta, tersine geçen yıl nüfus 300 bin kişi azalmıştır. Genç nüfus ilk fırsatta ülkeyi terk etmektedir. Rus halkı yaşlanmaktadır. Ağır işler için bilhassa Orta Asya’dan göçmen işçiler (Gastarbeiter) getirtilmektedir.
- Dış politikaya gelince Belarusya ile yakınlaşma antlaşması oradaki seçimlerin sonucuna bağlıdır. Ukrayna ile ateşkes gerçekleştirilmişse de henüz sorunlar çözülmemiştir. Çünkü Kiev Kırım’ın iadesini ve Donbass’ta hakimiyetin kendine devrini talep etmektedir. ABD ile Suriye gibi bir hayli bölgede askeri rekabet devam etmektedir. Türkiye ile ilişkiler iyi düzeyde olmasına rağmen, bilhassa Suriye olmak üzere, uzlaşılmayan konular mevcuttur.
Yorumcuların ekserisi Putin Kazakistan’ın eski Lideri Nazarbayev gibi başkanlığı güvenilir birine teslim edip, kendisine 2024’ten sonra daha üstün pozisyon almak istemektedir demektedirler. Buna göre, o Federal Güvenlik Konseyi Başkanı olacaktır. Bu konsey FSB, Dış İstihbarat Servisi, Savunma, Dış ve İç İlişkiler Bakanlarından oluşmaktadır. Eski dönemin Komünist Partisi Politbürosu gibi her konuda söz sahibi bir güçlü organın başkanı olmayı arzulamaktadır.
Yeni değişimden endişelenen en çok azınlıklar olmuştur. Putin’in halk hitabında değindiği noktalardan “Azatlık Radyosu” Tataristan ile ilgili şu gerçekleri sıraladı:
- Anlaşılan Tataristan gibi merkeze devamlı para aktaran bölgelere ekleme vergi yükü gelecek. Şu anda dahi Kazan Moskova’ya gelirinin ¾’ü teslim ediyor.
- Putin okul yöneticilerin ekstra ücret verilmesini talep etmişti. Bu para Federal hükümetten gelecek, böylece merkezin ideolojisi belirginleşecek. Böylece eğitimde Ruslaşma hızlanacak.
- Bütün Rusya’da internet hizmetini bedava yapmak ise internet verilerinin ve kullanımın tamamen devletin eline geçmesi anlamına gelmektedir.
- Anayasa değişikliğinin mahkemeleri tamamen devlet kontrol kontrolü altına alarak, her türlü hukuksuzluğa yol açma tehlikesi olacaktır.
- Putin konuşmasında yerel bölgelerin kendi kanunları olamaz diyerek bütün kanun gücünü Moskova’dan tayin edilen savcı ve mahkemelerin eline teslim etmeyi planlıyor. Bu da milli cumhuriyetlerin anayasalarının etkisin hale gelmesine yol açacak.
Putin konuşmasında her düşündüğünü söylemedi muhakkak. Bu düşünceler arasında ülkedeki mevcut 22 cumhuriyeti de ortadan kaldırmak olabilir. Tataristan’ın Aralık ayında Tatar Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyetinin kuruluşunun 100. Yılını kutlaması böyle bir endişeden kaynaklanmış olabilir. Çünkü adı geçen cumhuriyet 27 Mayıs 1920’de kurulmuştu. Kısacası Rusya’yı karmaşık günler bekliyor.
