Son yıllarda yetkililer tarafından Türkiye’de büyük bir eğitim atılımı yapıldığı, eğitimde başarıdan başarıya koşulduğu yolunda açıklamalar dinliyoruz. Basını şöyle bir tararsanız demeçleri göreceksiniz.
Peki bu iddia doğru mu?
Meseleye bilimsel yaklaşalım ve tarafsız istatistiklere bakalım.
Bir ülkenin eğitim alanında gelişip gelişmediği, iki parametreye bakılarak anlaşılır:
- Nicelik: 15 yaş üstü nüfusun ortalama eğitim süresi uzamış mı?
- Nitelik: Dünya ölçeğindeki sınavlarda başarı yüzdesi artmış mı?
Önce nicelik:
Evet, Türkiye’de yaşayan 15 yaş üstü nüfusun ortalama eğitim süresi artmış. Yurdum insanı 1950’lerde yaklaşık 1 yılını okulda geçirirken, yıl 2010 olduğunda öğrencilik süremiz 7 yıla çıkmış.
Artmış mı? Artmış. Yeterli mi? Karşılaştırmak gerek. Bakalım başka ülkelerde 2010 yılı ortalama eğitim süresi neymiş:
ABD: 13 yıldan fazla
Almanya: 12 yıldan fazla
Rusya: 11,5 yıl
Japonya: 11,5 yıl
İran: 9 yıla yakın
Suudi Arabistan: 8,5 yıl
Cevap? Ortalama eğitim süremiz yeterince artmamış.
Çağdaş ülkeleri bir yana bırakalım.
Örnekse, komşumuz ve rakamsal veriler açısından benzerimiz olan İran‘da 1950’de ortalama eğitim süresi 1 yılın bile altındayken İran 2010 itibarıyla bizi epey geçmiş. Ya da Suudi Arabistan‘a rahatça “cahil, bilimden uzak” diyenler rakama bir daha baksın lütfen.
Bu istatistik hakkında daha fazla bilgi edinmek isteyecekler için aşağıya haritaları bırakıyorum. Görsele tıklayıp araştırmanın canlı bağlantısına da gidebilirsiniz.
Peki ya nitelik?
Dünyanın hemen her ülkesinde, 15 yaşındaki öğrencilere uygulanan bir sınav var: PISA testi. Açılımı The Programme for International Student Assessment, yani Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı.
Sınav Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) tarafından üçer yıllık dönemler hâlinde düzenleniyor ve 15 yaşındaki öğrencilerin bilgi ve becerileri değerlendiriliyor.
Sınav sonuçları üzerinden lkelerin karşılaştırılması geleceğe dönük önemli ipuçları sağlıyor. Şimdi 15 yaşında olan bireyler bir 10 yıl sonra yetişkin profesyoneller olarak üretime katılacak. Hangi ülkenin 10 yıl sonraki üretim gücü diğerinden fazla olacak, onu gösteriyor PISA testi.
2015 raporu henüz tam olarak açıklanmadı. Ama bakalım bizim çocuklar 2012 PISA sınavında ne kadar başarılı olmuş?
Karmaşık bir tablo, gerekli bilgileri şuraya çıkarayım sizin için:
Matematikte ortalama puan 494. Bizimkiler 448 tutturmuş.
Fende ortalama puan 501. Bizimkiler 463 almış.
Okuduğunu anlama testinde ortalama puan 496. Bizimkiler 475’te kalmış.
Genel ortalama açısından 2012’de 65 ülke içinde 43. olmuşuz. Üç yıl öncesinde, 2009 PISA’da da 65 ülke içinde 43. sıradaymışız… Cevap? Başarı açısından yerimizde sayıyoruz.
Özet?
Günümüzde dünyanın en güçlü 20 ekonomisi (G20) arasında bulunan ülkemiz, ortalama 7 yıllık eğitim süresi ve dünya ortalamasının epey altındaki başarısı ile on yıl sonra, 2026’da bu listede kalamayacak gibi görünüyor ne yazık ki…
