YANLIŞ ATA OYNAYAN ERMENİSTAN

Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki savaşta kaybeden taraf Erivan oldu. Ancak Putin’in müdahalesi ile ateşkes sağlandı ve Ermenistan 1990’larda işgal ettiği Azerbaycan topraklarını iade etmeye ve bağımsızlık ilan eden de facto Azerbaycan toprağı içindeki Dağlık Karabağ’ı Rusya silahlı kuvvetlerinin insafına bırakmak zorunda kaldı. Ayrıca Ermenistan topraklarından Nahcivan ile Azerbaycan anakarası arasında Azerilere geçiş hakkı vermeyi kabul etti. Osmanlı bayrağı ile 1918 yılında Bakü’yü terk eden Türk askeri de Azerbaycan’a döndü.

Kısacası Ermenistan 20. yüzyıl sonundaki kazanımlarını 2021’in yirminci yılında kaybetti. Çünkü güvendiği dağlara kar yağdı: Ruslar bu savaşta onlara destek vermediler ve hatta düşmanla uzlaşmaya zorladılar.

Ermenilerin tarihteki şansızlık veya hataları bununla başlamadı. 11. yüzyılda ta İdil (Volga) nehri boyundaki Bulgar Devleti ile ticaret yapan, bu şehirde Ermeni Bulatı adlı bir ticaret merkezi bulunan tüccar – zanaatkâr Ermeni halkı, İ.Ö. tarihlerde Büyük Ermeni İmparatorluğunu kurmuş bir halk idi. Bu yüzyılda ise ufak bir nüfus ile dar bir yüzölçümüne sıkışmış bulunuyorlar. Belki de her halkın belli bir yaşama süresi var. Bugün antik çağdaki Hitit, Sümer, Asur, Babil veya diğer medeniyetlerin halkları ne oldu?

  • Facebook
  • Twitter
  • Google+
  • LinkedIn

Ermeniler önce Bizans ve Sasani hakimiyetinde, Osmanlı hakimiyeti altına girdikten sonra bir uyum süreci yaşadılar. Hatta Osmanlı onlara “millet-i sâdıka” adını vermişti. Ancak Birinci Dünya Savaşı patlak verince Rus ve batılıların teşviki ile bir kısım silahlı ayaklanmalar ve katliamlar başlattılar. Ancak Osmanlı umdukları gibi henüz yıkılmamıştı ve dolayısıyla 1915’te   Ermeni halkı topyekûn sürgün edildi. Kural olarak ayaklanmayı gerçekleştirilenler yakalanamaz ve cezasını masum halklar çeker.  

Bu felaketten sonra Ermenilerin yüz binlercesi Fransa ve ABD gibi ülkelere sığındı. Bir kısmı Kafkaslara kaçtı. Neticede Osmanlı topraklarında hemen hiç Ermeni kalmadı. Yurt dışındaki Ermeniler ise kendi tarihi şuurlarını gençlerine aktarmak amacıyla bu tehcir için Türkleri suçlamayı devam ettirmeyi seçtiler. Propagandaları bir netice verdi ve 32 ülke ki, bunların arasında “Türkiye ile dost ülke” kategorisindeki Rusya Federasyonu’nu, Avrupa ülkeleri, ABD ile Kanada da Ermenilere Osmanlı tarafından soykırım yapıldığını kabul eden kararnameleri imzaladılar. Ancak bu kabullerin Türkiye’nin bu ülkelerle ekonomik, siyasi veya sosyal ilişkilerine herhangi bir ziyanı olmadı.

Şimdi ise küçücük Ermenistan parçalanmanın eşiğinde bulunuyor. Azerbaycan ile savaşı kaybetmekten sorumlu tutulan Paşinyan’ın istifası isteniyor. İnsanlar sokaklarda gösteriler yapıyorlar. Hatta Ermeni Genelkurmayı da Paşinyan’ı istifaya davet etti. O ise orduyu darbe yapmaya hazırlanmakla suçladı ve Genelkurmay Başkanını görevden azletmek istedi. Ancak cumhurbaşkanı bu talebi kabul etmedi. Paşinyan’ın erken seçim daveti ise muhalefet tarafından reddedildi. 

Rusya’nın protestolarda parmağı olduğu hakkında iddialar var. Moskova başından beri Paşinyan’i istemiyordu.  Diaspora Ermenileri ise olayları izlemekle yetiniyorlar. Onların tuzu kuru. Artık bir asırdan beri bulundukları ülkelere iyi kötü entegre olmuşlar.

Ermenistan’daki Ermenilerin nüfusu 3 milyon civarında. Tahminlere göre diasporadaki Ermenilerin 1 milyon 700 bini Rusya’da, 140 bini komşu Gürcistan’da, 1 milyona yakını ABD’de, 300 bini Fransa’da ve diğer ülkelerde yaşıyor, geniş bir coğrafyaya saçılmış bulunuyorlar. Son olaylardan sonra bu yıl 200 bin kadarı da Rusya’ya göç edecek ve bir 200-300 bin kadarı da düşünüyor.

Özetle Ermeni halkının fikir babaları, yöneticileri siyasetlerini “nefret” ile besliyor ve gerçekleri görmeyerek kendi halklarını mağdur ediyorlar.

Kapak görseli

Author: Nadir Devlet

Prof. Dr., Türk Dünyası tarihi ve uluslararası ilişkileri uzmanıdır. 20 ve 21. yüzyılda Rusya, Kafkasya ve Orta Asya’daki Türk halklarının geçmişi, bugünü, siyasi, sosyal, kültürel, ekonomik yapıları üzerinde yoğunlaşmıştır.

Share This Post On

Submit a Comment

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Share This